Nhiều chủ sân thường trăn trở không biết thiết kế chiếu sáng sân tennis có thực sự cần thiết hay không, và nếu làm đúng thì ánh sáng đạt chuẩn sẽ mang lại những thay đổi gì cho sân của mình. Đây là những băn khoăn rất tự nhiên nhất là khi bạn phải quản lý nhiều hạng mục và chiếu sáng lại không phải chuyên môn chính.
Trong quá trình trò chuyện và hỗ trợ nhiều chủ sân, tôi nhận ra rằng ai cũng mong muốn mang đến một sân chơi sáng đẹp, an toàn và thoải mái cho người chơi, chỉ là chưa biết bắt đầu từ đâu. Dựa trên hướng dẫn chiếu sáng sân tennis của ITF và những kinh nghiệm tích lũy từ các dự án trước đây, tôi tổng hợp lại trong bài viết này để bạn có một góc nhìn rõ ràng và dễ tiếp cận hơn.
Bài viết sẽ giới thiệu 4 tiêu chí quan trọng nhất khi thiết kế chiếu sáng sân tennis, kèm theo những lợi ích thiết thực mà mỗi tiêu chí mang lại. Ở phần cuối, tôi chia sẻ thêm một ví dụ thực tế để bạn dễ hình dung và áp dụng ngay cho sân của mình.
|| Bạn hãy đọc thêm bài: Đánh giá đèn chiếu sáng sân tennis từ A đến Z
4 tiêu chí khi thiết kế chiếu sáng sân tennis và những lợi ích có được
Tiêu chí 1: Thiết kế ánh sáng phải bao phủ đúng phạm vi sân
Mục tiêu của việc thiết kế chiếu sáng sân tennis là giúp các tay vợt và cả khán giả luôn nhìn thấy bóng một cách rõ ràng, dù bóng đang ở vị trí thấp, cao hay chuyển hướng bất ngờ. Vì vậy, khi thiết kế chiếu sáng cho sân tennis, bạn cần quan tâm đến cả kích thước mặt sân (WxL) và độ cao H mà bóng có thể bay lên.
Để đảm bảo điều này, vùng chiếu sáng phải bao phủ trọn vẹn toàn bộ không gian (WxLxH) của sân:
-
Kích thước sân (WxL): gồm khu vực chơi chính và phần mở rộng (Hình 1).
-
Độ cao H bóng đạt tới: thường nằm trong khoảng 3m – 5.5m, tùy theo sân dùng để tập luyện hay thi đấu ở mức độ cao hơn (Hình 2).
Hình 1: Kích thước mặt sân tennis, bao gồm phần mở rộng (WxL = 36.57mx18.29m)
Hình 2: Độ cao H cần rọi sáng nằm trong khoảng từ 3 – 5.5m
Trong thực tế, không ít sân tennis gặp các lỗi chiếu sáng quen thuộc như:
-
Hình 3a: Ở một số vùng trên sân (vùng X), người chơi không nhìn rõ bóng. Tình trạng này thường xảy ra khi đèn được treo quá thấp hoặc góc ngẩng chưa được thiết kế đúng.
-
Hình 3b: Ánh sáng chỉ rọi vào phần sân chính, còn khu vực mở rộng lại bị tối. Khi bóng đi vào vùng này, tay vợt sẽ khó phán đoán hướng bay hay độ xoáy của bóng. Nguyên nhân thường do sử dụng quá ít đèn hoặc beam angle chưa phù hợp.
Hình 3: Các lỗi thường gặp trong thiết kế chiếu sáng sân tennis
Tiêu chí 2: Vị trí đặt cột và độ cao treo đèn phải tính toán kỹ
Trước khi đi vào tiêu chí này, tôi muốn nói nhanh về độ rọi, vì đây là yếu tố rất quan trọng trong chiếu sáng. Sân tennis cần có độ rọi phù hợp trên các bề mặt ngang, tức là ánh sáng phải đủ sáng và đồng đều. Nhờ đó, các tay vợt có thể nhìn rõ bóng trong từng pha di chuyển mà không bị lóa mắt.
Để đạt được điều này, ngoài việc chọn loại đèn phù hợp, vị trí đặt cột và độ cao treo đèn là những điểm chúng ta cần tính toán thật kỹ. Mỗi loại sân sẽ có cách bố trí khác nhau:
- Với sân đơn: đèn thường được treo ở độ cao từ 8m đến 12m.
- Với tổ hợp hai hoặc ba hoặc bốn sân liền kề: chiều cao lắp đặt sẽ được tăng lên theo cùng tỉ lệ để ánh sáng lan đều hơn cho toàn bộ khu vực.
Hình 4: Phân bố cột đèn chiếu sáng sân tennis
Tôi muốn lưu ý với bạn một điểm quan trọng: các cột đèn cần được đặt ở vị trí hợp lý – nghĩa là tay vợt không thể va chạm vào cột trong khi xử lý bóng. Đây là tiêu chí về an toàn mà chúng ta không nên bỏ qua.
Khi có một khu vực nào đó thiếu sáng hoặc ánh sáng phân bố chưa đều, mắt của tay vợt sẽ phải điều tiết liên tục. Đặc biệt là khi họ di chuyển qua lại giữa vùng sáng và vùng tối, rất dễ dẫn đến mỏi mắt, nhanh xuống sức, đánh bóng sai hoặc thậm chí gặp chấn thương.
Ngược lại, khi vị trí cột và độ cao treo đèn được xác định tốt, tình trạng chói mắt sẽ giảm rõ rệt. Ánh sáng trở nên đồng đều và dễ chịu hơn. Kết hợp điều này với việc chọn đúng loại đèn dành cho sân tennis, người chơi sẽ có được sự thoải mái thị giác trong suốt trận đấu.
Chính vì vậy, tiêu chí này luôn cần được thực hiện một cách cẩn trọng. Đây là phần chính trong khâu thiết kế chiếu sáng sân tennis, ảnh hưởng trực tiếp đến toàn bộ các chỉ số chiếu sáng trên sân.
Tiêu chí 3: Loại bỏ ánh sáng tràn khi thiết kế chiếu sáng sân tennis
Khi thiết kế chiếu sáng sân tennis, bên cạnh việc đảm bảo ánh sáng đầy đủ trong phạm vi sân, chúng ta cũng cần để ý đến vấn đề ánh sáng tràn. Đây là phần ánh sáng lọt ra ngoài khu vực chơi và chiếu sang những vùng không cần thiết (Hình 5). Việc hạn chế ánh sáng tràn mang lại nhiều lợi ích quan trọng:
- Giúp tránh lãng phí năng lượng.
- Không gây ảnh hưởng hay tạo cảm giác khó chịu cho người tham gia giao thông hoặc khu dân cư xung quanh sân.
Khi ánh sáng được kiểm soát tốt, sân sẽ không còn bị “ô nhiễm ánh sáng”, đồng thời tiết kiệm điện đáng kể. Nhưng quan trọng hơn cả là điều này giúp tay vợt tập trung tốt hơn, vì ánh sáng lúc này chỉ nằm gọn trong khu vực cần thiết, không gây nhiễu hoặc phân tán tầm nhìn.
Hình 5: Đánh giá lượng ánh sáng tràn khi thiết kế chiếu sáng sân tennis để loại bỏ
Tiêu chí 4: Thiết kế các chỉ số chiếu sáng phù hợp với tiêu chuẩn sân
Mỗi sân tennis sẽ có một tiêu chuẩn chiếu sáng riêng, tùy vào mục đích sử dụng: sân tập luyện, sân thi đấu cấp câu lạc bộ, hay các sân thi đấu đỉnh cao – từ cấp quốc gia đến quốc tế. Ở mỗi mức độ khác nhau, yêu cầu về ánh sáng cũng thay đổi theo, nên phần thiết kế cần được điều chỉnh cho phù hợp.
Sau khi đáp ứng ba tiêu chí trước đó, chủ sân cần kiểm tra thêm tiêu chí thứ tư này. Đây là bước giúp đảm bảo toàn bộ hệ thống chiếu sáng đạt đúng các chỉ số cần thiết. Cách thực hiện khá rõ ràng: mô phỏng chiếu sáng, sau đó đối chiếu kết quả với các tiêu chuẩn tương ứng.
Những chỉ số quan trọng của hệ thống chiếu sáng bao gồm:
- Độ rọi trung bình (Eh ave)
- Độ đồng đều ánh sáng (Emin / Eh ave)
- Độ chói (GR)
- Nhiệt độ màu (K)
- Chỉ số hoàn màu (Ra)
Bốn tiêu chí này, khi được thực hiện đầy đủ, không chỉ tạo ra một sân chơi có ánh sáng phù hợp với trình độ của người chơi, mà còn giúp chủ sân dễ dàng hơn trong phần dự chi. Từ đó, bạn có thể tính được chi phí lắp đặt đèn, chi phí vận hành hằng tháng và biết trước mình cần chuẩn bị những gì.
Hướng dẫn thiết kế chiếu sáng sân tennis qua bản mẫu
Bây giờ, chúng ta thử xem một ví dụ thực tế để bạn dễ hình dung hơn. Đây là một dự án thiết kế chiếu sáng cho tổ hợp 8 sân tennis, sử dụng hệ thống đèn LED floodlight đạt chuẩn Class II.
- Cột đèn: bố trí 4 cột pole ở 4 góc của toàn bộ tổ hợp.
- Đèn chiếu sáng: dùng 40 bộ đèn LED SFK-007.
Bản vẽ mặt bằng ở Hình 6 và biểu đồ phân bố độ rọi theo màu ở Hình 7 là kết quả mô phỏng sau khi hoàn tất bước thiết kế chiếu sáng. Những bản mô phỏng này cho chúng ta thấy rõ mức độ sáng, độ đồng đều và cách ánh sáng được trải đều trên mặt sân ở cao độ 1m.
Hình 6: Bản vẽ mặt bằng tổ hợp 8 sân tennis
Hình 7: Biểu đồ phân bố độ rọi theo màu trên tổ hợp 8 sân
Các chỉ số đánh giá chất lượng hệ thống chiếu sáng thu được từ kết quả mô phỏng:
| Các chỉ số chiếu sáng | ||
|---|---|---|
| Độ cao đánh giá các chỉ số chiếu sáng | 1m | |
| Độ rọi trung bình | E average | 416 lx |
| Độ rọi tối thiểu | E min | 318 lx |
| Độ đồng đều ánh sáng | E min/E average | 0.76 |
| Độ chói | UGR | < 50 |
| Nhiệt độ màu | K | 5700 |
| Chỉ số hoàn màu | Ra | > 80 |
Từ những chỉ số thu được, có thể thấy hệ thống chiếu sáng hoạt động đúng như mong đợi. Khi thiết kế chiếu sáng sân tennis được thực hiện cẩn thận, kết quả không chỉ dừng lại ở việc đáp ứng đủ tiêu chuẩn ánh sáng, mà còn mang đến các lợi ích rõ rệt như: tiết kiệm năng lượng và giữ được mỹ quan chung.
Một điểm quan trọng cần lưu ý: không phải đèn pha LED nào cũng phù hợp để dùng cho sân tennis. Bạn nên chọn những mẫu đèn được thiết kế chuyên cho thể thao và có chất lượng tốt. Nếu dùng đèn kém chất lượng, khi một đèn bị hỏng và phải thay mới, ánh sáng trên sân sẽ mất đồng đều. Điều này khiến người chơi khó chịu và dễ mất tập trung trong suốt trận đấu.
Nếu bạn còn băn khoăn về thiết kế chiếu sáng sân tennis hay bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến chiếu sáng, đừng ngần ngại để lại bình luận hoặc gửi lời nhắn. Tôi luôn sẵn sàng giải đáp để bạn có thêm thông tin hữu ích.
Danh mục: Chiếu sáng sân tennis
