Khi dùng đèn LED cho sân tennis không đúng loại, ánh sáng trên sân dễ trở nên gay gắt ở nhiều vị trí. Người chơi sẽ cảm nhận rất rõ điều này, đặc biệt là những lúc ngẩng đầu giao bóng hay chuẩn bị đỡ các cú lốp. Đó là khoảnh khắc mắt phải tiếp xúc mạnh nhất với ánh sáng, và cảm giác chói xuất hiện nhanh hơn ta nghĩ.
Phần lớn tình trạng này đến từ việc thiết kế chiếu sáng chưa chuẩn hoặc lựa chọn đèn chưa phù hợp với đặc thù của sân. Chính vì vậy, trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhìn lại các nguyên nhân gây chói bắt nguồn từ chính bộ đèn, và tìm ra cách chọn đèn LED cho sân tennis giúp ánh sáng dịu hơn, ổn định hơn và dễ chịu hơn cho người chơi.
Đèn LED cho sân tennis và các biến số tạo nên độ chói
Để hiểu vì sao đèn LED cho sân tennis có thể gây chói, ta có thể bắt đầu từ công thức UGR – chỉ số đánh giá độ chói do Ủy ban Quốc tế về Chiếu sáng (CIE) đưa ra. Nghe thì có vẻ “kỹ thuật”, nhưng thật ra công thức này chỉ giúp chúng ta hình dung ánh sáng tác động lên mắt người chơi như thế nào:
\( UGR = 8 \log\left( \frac{0.25}{L_b} \sum_n \left( L_n^2 \frac{w_n}{p_n^2} \right) \right) \) (*)
Trong đó:
- Lb: độ chói của ánh sáng nền, như mặt trời hay đèn bảng hiệu xung quanh sân.
- Ln: độ chói của bộ đèn LED thứ n. Nếu là đèn ghép nhiều module, mỗi module sẽ được tính như một bộ đèn riêng.
- Wn: góc khối (sterian), có thể hiểu đơn giản là độ rộng của chùm sáng từ bộ đèn thứ n chiếu vào mắt người chơi.
- pn: chỉ số vị trí Guth, phụ thuộc vào khoảng cách từ mắt người chơi đến từng bộ đèn thứ n.
UGR được đánh giá từ 10 đến 90. Số càng thấp, ánh sáng càng dễ chịu. Với các môn thể thao ngoài trời, CIE đưa ra yêu cầu về UGR:
“UGR giữa các vị trí khác nhau trên sân cần đồng đều và nhỏ hơn 50.” (i)
Bạn không cần nhớ công thức phức tạp. Điều quan trọng nhất là ý nghĩa của nó. Từ công thức (*), chúng ta có thể rút ra ba kết luận về các biến số độ chói cực kỳ hữu ích khi chọn đèn LED cho sân tennis:
- Ánh sáng nền càng sáng, người chơi càng ít thấy chói vì mắt đã quen với môi trường sáng hơn.
- Ở một vị trí mà có quá nhiều chùm sáng chiếu đến từ nhiều đèn khác nhau, thì mắt càng dễ bị chói. Đây là lý do đèn ghép nhiều module thường gây khó chịu cho mắt. (ii)
- Đèn càng gần mắt người chơi, cảm giác chói càng mạnh. Do khoảng cách càng nhỏ, ánh sáng càng dội thẳng vào mắt. (iii)
Nhìn theo cách này, mọi thứ trở nên dễ hiểu hơn rất nhiều. Khi ta biết những yếu tố nào khiến mắt khó chịu, ta sẽ tự tin hơn trong việc chọn loại đèn phù hợp để sân tennis sáng rõ mà vẫn dễ chịu cho người chơi.
Nhận dạng các loại đèn LED dùng cho sân tennis gây chói
Dựa vào những nguyên tắc ánh sáng ở phần trước, chúng ta có thể nhận ra ngay đâu là những loại đèn LED cho sân tennis dễ gây chói. Việc hiểu rõ từng loại sẽ giúp bạn tránh được những sai lầm phổ biến mà rất nhiều chủ sân đang gặp phải.
Đèn phát ra nhiều chùm sáng giao thoa
Ở Hình 1, bộ đèn gồm 12 module giống hệt nhau được ghép lại thành một bộ đèn công suất lớn. Mỗi module có góc mở (còn gọi là beam angle) 120°, nên khi kết hợp lại, ánh sáng từ các module sẽ tạo ra nhiều chùm sáng khác nhau chiếu tới cùng một điểm.
Điều này dẫn đến hiện tượng các chùm sáng giao thoa, cường độ mỗi chùm cũng không giống nhau. Chính sự chồng chéo này khiến người chơi dễ bị chói mắt, đúng như kết luận (ii) đã nói trước đó: càng nhiều chùm sáng chiếu vào mắt, độ chói càng tăng.
Hình 1: Đèn LED cho sân tennis dạng ghép module tạo nhiều chùm sáng giao thoa
Đèn có thấu kính làm từ chất liệu không tốt
Với một thấu kính tốt, ánh sáng đi qua sẽ mượt mà và ổn định. Bạn có thể xem ở Hình 2: đường phân bố cường độ sáng rất “trơn”, không có điểm sáng bất thường.
Hình 2: Một dạng phân bố quang học của đèn LED cho sân tennis
Ở Hình 3, bạn sẽ thấy cách các tia sáng đi qua thấu kính khi nó được thiết kế đúng kỹ thuật: ánh sáng được dẫn hướng ổn định, không bị tán xạ sai hướng.
Hình 3: Các tia sáng đi qua thấu kính chất lượng tốt của đèn LED cho sân tennis
Tuy nhiên, khi thấu kính được làm từ vật liệu kém hoặc không đồng nhất, đường phân bố sáng sẽ xuất hiện những “gai” bất thường (như ở Hình 4). Những gai sáng này có cường độ mạnh hơn nhiều so với vùng xung quanh.
Hình 4: Gai sáng xuất hiện khi thấu kính đèn LED cho sân tennis kém chất lượng
Chính sự “nhô lên” đột ngột này khiến UGR giữa các vị trí trên sân không còn đồng đều. Khi người chơi di chuyển vào vùng có gai sáng, ánh sáng tăng mạnh đột ngột sẽ khiến họ bị chói ngay lập tức. Đây là lý do những bộ đèn LED cho sân tennis có thấu kính chất lượng kém luôn mang lại trải nghiệm khó chịu.
Đèn không có khả năng truyền sáng xa
Từ thực tế nhiều sân tennis bị chói, tôi nhận thấy hai tình huống xảy ra khá phổ biến:
- Mỗi pole (cột) treo 2 đến 3 đèn có beam angle rộng để tăng độ rọi.
- Hoặc chủ sân buộc phải treo đèn thấp để đủ độ sáng.
Cả hai trường hợp đều có một điểm chung: chủ sân muốn tăng độ rọi (độ sáng). Đồng thời, đèn LED cho sân tennis ở đây không truyền được ánh sáng đi xa. Cách xử lý thường thấy là hạ thấp độ cao treo đèn. Điều này vô tình làm khoảng cách từ mắt người chơi đến đèn gần hơn nhiều. Và như kết luận (iii) đã nói ở phần trước: đèn càng gần mắt thì độ chói càng tăng.
Vì thế, trong những trường hợp này, chính việc buộc phải treo đèn thấp để bù sáng lại trở thành nguyên nhân gián tiếp khiến sân tennis bị chói khó chịu.
Cách chọn đèn LED cho sân tennis không gây chói
Sau khi bạn nắm được những nguyên nhân gây chói ở phần trước, có lẽ bạn sẽ nhận ra ngay những bộ đèn tạo ra nhiều chùm sáng giao thoa. Chỉ cần nhìn cấu tạo là thấy rõ.
Nhưng vẫn còn hai loại đèn khác thường gây chói mà nhiều người rất khó nhận biết:
- Đèn có thấu kính chất lượng chưa tốt
- Đèn không truyền được ánh sáng đi xa
Chúng khá phổ biến, nên đôi khi chủ sân lựa chọn mà không biết rằng mình đang vô tình tạo ra sự khó chịu cho người chơi. Vậy nên, phần dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ và an tâm hơn khi chọn đèn.
Các tiêu chuẩn và quy tắc chung
Để biết một bộ đèn có thấu kính tốt hay không, hoặc các thành phần bên trong có được thiết kế đúng kỹ thuật hay không, bạn có thể dựa vào 4 tiêu chuẩn chọn đèn LED cho sân tennis mà tôi đã chia sẻ trước đó. Những tiêu chuẩn này sẽ giúp bạn nhìn ra đâu là một bộ đèn ổn và đâu là thứ có thể gây rủi ro ánh sáng.
Còn với khả năng truyền ánh sáng đi xa, đây là yếu tố mang tính tương đối. Tuy vậy, có một nguyên tắc chung cực kỳ dễ nhớ:
“Để giữ độ chói ở mức phù hợp, sân cần độ sáng cao hơn thì phải dùng loại đèn có khả năng truyền được ánh sáng đi xa hơn và ngược lại”.
Giữ nguyên tắc này trong đầu, bạn sẽ tránh được nhiều rắc rối về độ chói khi lắp đèn.
Các sân tennis cần độ sáng cao
Với những sân yêu cầu độ sáng cao hơn, đặc biệt là sân luyện tập hoặc dùng cho thi đấu, bạn sẽ cần quan tâm hơn đến khả năng truyền ánh sáng của đèn.
Để kiểm tra độ xa truyền sáng, bạn có thể xem giá trị cd/klm đỉnh trong file IES của đèn (Hình 5).
Hình 5: Giá trị cd/klm đỉnh giúp đánh giá khả năng truyền sáng của đèn LED cho sân tennis
Với sân chuyên nghiệp, để giữ ánh sáng dịu và độ chói thấp, tôi thường khuyên dùng đèn có cd/klm đỉnh > 1000. Những bộ đèn này sử dụng thấu kính tiêu cự dài (lồi) như trong Hình 6, giúp gom những tia sáng nhỏ thành chùm sáng mạnh và đi rất xa.
Hình 6: Đèn LED tiêu cự dài giúp truyền sáng xa, phù hợp với sân tennis chuyên nghiệp
Ngoài khả năng truyền sáng, góc ngẩng của đèn cũng quan trọng. Trong chiếu sáng thể thao, góc ngẩng thường được quy định dưới 60° để tránh ánh sáng chiếu trực tiếp vào mắt (Hình 7).
Hình 7: Quy định góc ngẩng của đèn LED cho sân tennis
Đèn LED cho sân tennis thường được thiết kế treo đối xứng như Hình 8. Khi đèn treo cao thì góc ngẩng sẽ càng giảm. Khi đó, xác suất mắt người chơi hướng thẳng trực tiếp vào đèn sẽ càng giảm. Đồng thời, khoảng cách trực tiếp từ mắt người chơi đến đèn sẽ càng lớn. Kết quả là độ chói sẽ giảm xuống đáng kể.
Hình 8: Cách treo đèn LED cho sân tennis phổ biến hiện nay
Những gợi ý nhỏ dành cho chủ sân tennis
Nếu sân tennis của bạn chỉ phục vụ người chơi nghiệp dư và không yêu cầu độ sáng quá cao, bạn có thể dùng những loại đèn LED cho sân tennis thông thường. Với mức độ rọi khoảng 100 – 200 lux, ánh sáng từ các bộ đèn LED này thường đủ dùng và độ chói cũng nằm trong ngưỡng dễ chịu. Đây là lựa chọn phù hợp khi bạn muốn tối ưu chi phí mà vẫn đảm bảo người chơi cảm thấy thoải mái khi lên sân.
Còn với những sân tennis phục vụ vận động viên chuyên nghiệp, nơi mỗi pha bóng đều đòi hỏi sự tập trung cao, bạn sẽ cần quan tâm nhiều hơn đến hệ thống quang học của đèn LED cho sân tennis. Một bộ đèn LED có thấu kính tốt không chỉ giúp giảm chói mà còn tạo ra ánh sáng đồng đều, dịu mắt và ổn định trên toàn mặt sân. Điều này đặc biệt quan trọng, vì cảm giác thị giác thoải mái giúp người chơi theo dõi đường bóng tốt hơn và tập luyện hiệu quả hơn.
Dù bạn chọn loại đèn LED nào, kết quả tốt luôn bắt đầu từ việc tìm hiểu kỹ lưỡng. Đèn LED cho sân tennis là một khoản đầu tư dài hạn, nên dành thêm chút thời gian cân nhắc sẽ giúp bạn yên tâm hơn về hệ thống chiếu sáng của sân. Và nếu có điều gì khiến bạn phân vân, hoặc bạn muốn kiểm tra xem loại đèn LED mình đang chọn có thật sự phù hợp hay không, đừng ngần ngại để lại bình luận hoặc gửi lời nhắn. Tôi luôn sẵn sàng giải đáp để bạn có thêm thông tin hữu ích.
Danh mục: Chiếu sáng sân tennis
